Rozwój sztucznej inteligencji (AI) zmienia oblicze naszego świata. Dzięki niej dokonują się postępy w medycynie, edukacji, biznesie i nauce. Jednak nie wszystko, co związane z AI, przynosi wyłącznie korzyści. Niestety, coraz częściej nowoczesne technologie wykorzystywane są przez przestępców – do oszustw, wyłudzeń, manipulacji czy fałszowania tożsamości. Jak polskie prawo karne odnosi się do przestępstw z użyciem AI? Jak się przed nimi bronić? I co zrobić, gdy padniesz ofiarą takiego działania? O tym wszystkim przeczytasz w tym artykule.
Jeśli już teraz potrzebujesz wsparcia prawnego, skontaktuj się z adwokat prawo karne Wrocław, który pomoże Ci przeanalizować Twoją sytuację i poprowadzi Cię przez procedury prawne.
Przestępstwa z użyciem AI – co to właściwie oznacza?
W polskim Kodeksie karnym nie istnieje jeszcze oddzielny typ przestępstwa określony mianem „przestępstwa z użyciem sztucznej inteligencji”. Oznacza to, że w praktyce organy ścigania i sądy stosują klasyczne przepisy dotyczące oszustw, fałszerstw czy podszywania się. Sztuczna inteligencja pełni w tym kontekście jedynie rolę narzędzia – nowoczesnego, trudniejszego do wykrycia i często bardziej skutecznego niż tradycyjne metody przestępcze.
Przykłady przestępstw z użyciem AI to m.in.:
- generowanie deepfake’ów, czyli realistycznych, ale fałszywych nagrań przedstawiających znane osoby,
- klonowanie głosu i wykorzystywanie go w oszustwach „na wnuczka 2.0”,
- automatyczne generowanie phishingowych wiadomości w celu wyłudzenia danych,
- tworzenie fałszywych dokumentów i certyfikatów z użyciem AI,
- manipulowanie algorytmami, np. w mediach społecznościowych, sklepach internetowych czy na giełdzie.
Jakie przepisy prawa karnego mają zastosowanie?
Choć prawo nie przewiduje jeszcze osobnych regulacji dotyczących sztucznej inteligencji, polski Kodeks karny zawiera przepisy, które pozwalają ścigać sprawców korzystających z takich narzędzi:
- Art. 286 § 1 k.k. – oszustwo ➡️ Obejmuje sytuacje, w których sprawca wprowadza inną osobę w błąd w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Przykład? Osoba podszywająca się przy pomocy klonowanego głosu pod członka rodziny, aby wyłudzić pieniądze.
- Art. 190a § 2 k.k. – kradzież tożsamości ➡️ Dotyczy podszywania się pod inną osobę w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej. Przykładem jest wygenerowanie deepfake’a ze znanym politykiem i opublikowanie go w sieci.
- Art. 270 k.k. – fałszerstwo dokumentu ➡️ Penalizuje podrabianie, przerabianie dokumentów lub posługiwanie się nimi. AI może służyć np. do tworzenia fałszywych zaświadczeń lub certyfikatów.
- Art. 287 k.k. – oszustwo komputerowe ➡️ Dotyczy wpływania na przetwarzanie danych w systemach informatycznych. Przykładem jest manipulowanie wynikami przetargów czy transakcji giełdowych przy pomocy AI.
Jakie trudności dowodowe pojawiają się w takich sprawach?
Postępowania dotyczące przestępstw z użyciem AI wiążą się z poważnymi problemami dowodowymi. Jak udowodnić, że nagranie jest deepfake’em? Jak potwierdzić, że mail z poleceniem przelewu został wygenerowany przez bota? W takich przypadkach często konieczna jest ekspertyza biegłego z zakresu informatyki śledczej lub fonoskopii, który potrafi zidentyfikować sztuczne pochodzenie materiałów.
Niestety, rozwój technologii oznacza, że coraz trudniej jest wykryć, czy coś zostało stworzone przez człowieka, czy przez AI. Dlatego w takich sprawach warto działać szybko i skorzystać z pomocy adwokat prawo karne Wrocław, który zna procedury i wie, jak zabezpieczyć dowody na wczesnym etapie postępowania.
Czy polskie prawo nadąża za zagrożeniami AI?
Na razie w Polsce nie istnieje osobna ustawa regulująca przestępstwa z użyciem sztucznej inteligencji. Jednak na poziomie Unii Europejskiej trwają prace nad AI Act – rozporządzeniem, które wprowadzi m.in. obowiązek oznaczania treści generowanych przez AI. UE wdraża również Digital Services Act i Digital Markets Act, które zwiększają odpowiedzialność platform internetowych za usuwanie nielegalnych treści, w tym deepfake’ów.
Jak się bronić przed przestępstwami z użyciem AI?
Oto kilka praktycznych wskazówek:
- Zachowaj ostrożność – jeśli otrzymasz podejrzaną wiadomość, nagranie lub telefon, zweryfikuj je innym kanałem komunikacji.
- Nie publikuj nadmiernie swojego głosu i wizerunku w sieci, aby nie stać się łatwym celem dla „klonów głosu”.
- Korzystaj z dwuskładnikowego uwierzytelniania wszędzie, gdzie to możliwe.
- W razie podejrzeń o oszustwo – niezwłocznie skontaktuj się z policją i adwokatem.
Podsumowanie – technologia to tylko narzędzie, ale odpowiada człowiek
Sztuczna inteligencja sama nie popełnia przestępstw – to ludzie wykorzystują ją w nielegalnych celach. Na szczęście polskie prawo karne pozwala ścigać i karać takie działania. Jeśli masz wątpliwości, czy padłeś ofiarą oszustwa AI, lub potrzebujesz pomocy w sprawie karnej, skontaktuj się z adwokat prawo karne Wrocław. Twoje bezpieczeństwo w cyfrowym świecie jest w Twoich rękach – nie działaj sam, skorzystaj z profesjonalnego wsparcia.
